HOPES -UDİSES Projesi Çalıştayı Düzenlendi
Özel Gereksinimli Suriyeli Öğrencilerin Yüksek Eğitime Erişimindeki Sorunları Konuşuldu
Hande Nur OCAK, Halil SAÇ
HOPES Konsorsiyumu’nun fonladığı “UDISES-Geleceği Geri Ver” kısa adıyla gerçekleştirilen proje kapsamında, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ve İstanbul Üniversitesi Engelli Uygulama Araştırma Merkezi (ENUYGAR) tarafından düzenlenen “Türkiye’de Yaşayan Özel Gereksinimli Suriyeli Öğrencilerin Yükseköğretimde Karşılaştıkları Sorunlar, Deneyimler ve Çözümler” Çalıştayı 11 Ocak Cuma günü İstanbul Üniversitesi Rektörlük Doktora Salonu’nda gerçekleştirildi.
Çalıştaya birçok STK, Üniversite ve engellilik koordinatörlükleri, kamu kurumları ve uluslararası kuruluşlardan temsilciler ve Suriyeli engelli olan veya olmayan öğrenciler katılım gösterdi. Yurtdışı Türkler ve Akrabalar Topluluklar Başkanlığı, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, Suriyeli Engelliler Derneği, Sığınmacılarla ve Göçmenlerle Dayanışma Derneği, UNWOMEN, İKGV, YUVA, KADAV, Raoul Wallenberg Enstitüsü, Gedik Üniversitesi, Medeniyet Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Aydın Üniversitesi ve 10’un üzerinde Suriyeli öğrenci ve adayı çalıştayda yer alanlar arasındaydı.
Açılış konuşmasını gerçekleştiren İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi ve UDISES Projesi yürütücüsü Prof. Dr. Nurcan Özgür Baklacıoğlu, geçtiğimiz yıl başladıkları bu projede İstanbul Üniversitesinde bin 200’den fazla Suriyeli öğrencinin bulunduğunu ve 20 öğrencinin engelli birey olduğunu dile getirdi. Prof. Dr. Baklacıoğlu, “Öğrencilerle temasa geçerek onları tanımak, sorunlarını dinlemek için irtibata geçtik ve bu projeye başlamış olduk. Projeye başlarken şunu fark ettik ki Türkiye genelinde de ‘Engellilikle ve Göç’ hakkında çok az çalışma var. Biz İstanbul’dan başlayarak Suriyeli ve diğer yabancı engelli öğrencilerin üniversiteye katılımını, sorunlarını ve kendi geliştirdikleri stratejilerin arayışı içine girmiş olduk” dedi ve yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi verdi.
Prof. Dr. Baklacıoğlu’nun ardından Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’ni temsilen Mohammadreza Lak Zadeh, engelli mültecilerle ilgili sahada yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi verdi. “Sığınmacı mültecilerin korunmasında yegâne koruyucu olan devlettir. Biz devletle beraber bu konuları nasıl destekleyebileceğime bakıyoruz” diyen Mohammadreza Lak Zadeh, bu bağlamda engellilerin uluslararası mevzuatta var olan haklarına ve temek ilkelerine değindi.
İl Göç İdaresi temsilcisi Mikail Gündoğdu ise konuşmasında Gelişim Koruma Yönetmeliği ve ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, ülkesine dönemeyen yabancıların uluslararası koruma kanunu yönetmeliğince sahip olduğu haklar hakkında bilgi verdi.
Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı adına konuşmasını gerçekleştiren Kemal Kaya, başkanlığın Türkiye’de bulunan Suriyeli öğrenciler için ne gibi fırsatlar sunduğunu bunun dışında üniversiteye kayıtlı olan Suriyeli öğrencilerin yükseköğrenime geçiş öncesi sorunları ve uluslararası kuruluşlarla yapılan ortak çalışmaları hakkında bilgi verdi
.
“Engellilik ve Göç; Eğitim, Uygulamalar ve Sorunlar”
Çalıştayın 2.oturumunda “Engellilik ve Göç; Eğitim, Uygulamalar ve Sorunlar” konusu ele alındı. ENUYGAR Merkez Müdürü Prof. Dr. Ayşe Resa Aydın, merkezi çalışmaları ve engelli öğrenciler için yaptıkları uygulamalar hakkında bilgi verdi. ENUYGAR engelli öğrenci koordinatörü Öğr. Üyesi Songül Altınsaçlı ise YÖS sınavı hakkında bilgi vererek yabancı öğrencilerin öğrenimleri hakkında bilgi verdi.
Suriye Engelliler Derneği Temsilcisi Feras Al Fawal ise Suriyeli engelli mültecilerin Türkiye’deki deneyimleri anlattı.
Etkinlik; üniversite engellilik merkezleri, uluslararası örgütler, sivil toplum kuruluşları ve Suriyeli öğrencilerin fikir alışverişi yaptığı açık oturumla tamamlandı. Açık oturumda; Suriyeli öğrencilerin Türkiye’deki üniversitelere kabul ve devam sürecinde yaşadığı sıkıntılar, engelli öğrencileri olumsuz yönde etkileyen yapısal sorunlar ve mimari sorunlar dile getirilip tartışıldı. Üniversitelerin YÖS sorumluları, Suriyeli engelli üniversiteli öğrenciler, üniversite adayı Suriyeli engelli öğrenciler, kamu kurum temsilcileri ve ulusal/uluslararası STK’lar ilgili sorunlara dair çözüm çalışmalarından ve atılan adımlardan bahsetti.
Açık oturtunda, Suriyeli Engelli Öğrencilerin karşılaştığı yapısal, kurumsal ve süreçsel sorunlardan bahsedildi. Suriyeli öğrenciler, Türkiye’de iyi karşılandıklarını ancak süreçte maddi zorluklarla başa çıkmak, dil bariyeri engelini aşmak, aynı anda çalışmak durumunda kalmak, mimari erişilebilirlik olmaması, burslara erişim ile başa çıkmak durumunda kaldıklarını ifade ettiler.
Sınır Tanımayan Öğrenciler Topluluğu adına konuşan Maher Alkazzaz, "Sınır Tanımayan Öğrenciler, Türkiye’deki yabancı öğrencilerin yaşadığı sorunlara çeşitli çözümler bulmaya çalışmaktadır. Öğrencilerin yaşadığı en büyük problemler arasında dil bariyeri ve maddi sorunlar yer almakta. Okumaya çalışan birçok öğrenci aynı zamanda çalışmaktadır. Engelli öğrenciler ise daha fazla sorunla karşılamaktadır" ifadelerine yer verdi. Etkinliğe engeli dolayısıyla katılamayan Suriyeli öğrenciler çevrimiçi konferans aracılığıyla katılım sağladı.
