Engellilik Araştırmaları Yüksek Lisans Programı
ez-tezli-yl-programi-tanitimi-15052017_636821136529714535.docx
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
ENGELLİLİK ARAŞTIRMALARI ANABİLİM DALI
ENGELLİLİK ARAŞTIRMALARI TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
Engellilik Araştırmaları Nedir?
“Engellilik Araştırmaları” engellilik deneyiminin büyüme ve gelişmeyi, öğrenme sürecini, benlik gelişimini, ilişkileri nasıl şekillendirdiğini; temel hak ve özgürlüklerin kullanımını nasıl etkilediğini irdeleyen yeni bir disiplinler arası bilim alanıdır. Tıp, eğitim, psikoloji, sosyoloji, hukuk, siyaset bilimi gibi bilim dallarının kesişme noktalarında engellilikle ilgili araştırmaların planlanması ve sektörler arası uygulanabilir projelerin yapılandırılmasına hız vererek, kalıcı çözümlere ulaşmayı hedefler.
Engellilik araştırmaları, “engelliliği” insan yaşamında karşılaşılabilecek bir deneyim olarak kabul eder ve bu deneyimin toplumdaki bireylerin tümüne önemli politik, sosyal ve ekonomik etkileri olduğunu söyler. Engelliliği bütün kültürlerde ve tarihsel süreçler boyunca inceler ve engelli bireylerin deneyimlerinin daha büyük bir bilinçle algılanmasını sağlayacak ve sosyal değişimi kolaylaştıracak çalışmalar yapar.
“Engellilik Araştırmaları” Nasıl Ortaya Çıktı?
Dünyada “engelli hakları hareketi” 1970’li yılların başlarında Amerika Birleşik Devletleri(ABD) ve İngiltere’de başladı. Engelli aktivistleri kendileri adına karar alma hakkını savunarak, önemli bir toplumsal farkındalık yarattılar ve zamanla güçlendiler. Bakım kurumları ve hastanelerden çıkarak, başkalarına bağımlı olmak yerine özerk yaşam alanları oluşturmak için “bağımsız yaşam merkezleri” kurdular.
“Engellilik Araştırmaları”, engelli hakları hareketinin akademik yönü olarak 1970’li yılların sonlarında başlamış, disiplinler arası bir araştırma ve çalışma alanı olarak hızla Amerika ve Avrupa’ya yayılmıştır. 1980 ‘li yıllardan itibaren İngiltere, ABD, Kanada, Avrupa ve Avustralya’daki üniversitelerde çok sayıda Yüksek Lisans, Doktora programları oluşturulmuştur.
Programın Gerekçesi
Toplumun engellilk olgusuna ve engeli olan bireylere bakış açısı tarih boyunca belirli bir süreç izlemiştir. İlk zamanlarda toplum engelli bireyleri tecrit etme ve dışlama eğilimindeyken, sağlık bilimlerindeki gelişmelerin ortaya çıkmasıyla “hasta” ve “tedavi olması gereken kişiler” olarak algılamaya başlamıştır. Ülkemizde bazı toplum kesimlerinde halen geçerli algı ise engelliliğin “trajik” ve “acınacak” bir durum olduğudur.
Günümüzde bedensel farklılıklara sahip kişilere, gereksinimlerine uygun toplumsal ve çevresel destek hizmetlerinin sağlanmasının temel insan hakkı olması bağlamında ele alınması, yani “hak temelli tutum” öne çıkmaktadır. Bütün bu yaklaşımlar, ülkelerin engellilikle ilgili sosyal politikalarının oluşumunu etkilemektedir.
Ülkemizde 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanunun çıkmasının ardından geçen 11 yılda engellilik alanında önemli kazanımlar elde edilmiş, teknolojik gelişmelerle birlikte günlük yaşamı kolaylaştıran uygulamalar artmıştır. Buna rağmen pek çok konuda sorunlar devam etmektedir. Engellilikle ilgili konuların geniş ve bütünsel yaklaşımla ele alınması, yapılacak araştırmaların disiplinler arası olarak planlanması çözümlere ulaşmayı kolaylaştıracaktır.
- İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünün Engellilik Araştırmaları Anabiim Dalı bünyesinde açılması Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 07.04.2015 tarhli kararıyla onaylanan Engelllilik Araştırmaları Tezli Yüksek Programı bu gerekçeyle açılmaktadır.
- Program tıp, hukuk, psikoloji, sosyoloji, ekonomi, enformatik, iletişim ve mimarlık alanındaki farklı bilim dallarından zorunlu ve seçmeli ders modülleri içermektedir. Engellilik konusunda faaliyetlerde bulunan kamu ve sivil toplum kuruluşlarından farklı sektör temsilcilerinin de katılımıyla oluşturulan seminer dersleriyle desteklenmektedir.
Programın Hedefleri
Engellilik Araştırmaları Yüksek Lisans Programı “engellilik” olgusunu yaşam deneyiminin bir parçası olarak tanımlayarak; tıbbi, bireysel ve yetersizlik odaklı yaklaşımların etkilerini kabul etmekle birlikte, ağırlıklı olarak sosyal modele dayalı eğitim vermeyi hedeflemektedir.
Engellilikle ilgili temel verilerin bilimsel düzeyde ortaya konulması, engelliğin önlenmesi ve sorunların azaltılması, engellilikle ilgili toplumsal tutumların geliştirilmesi hedeflenecektir. Engelli bireylerin hizmetlerden etkin ve kaliteli bir şekilde faydalanması, üretken bireyler olarak toplum hayatına dahil olabilmesi, ailelerinin yaşam kalitesinin arttırılması gibi konularda araştırmalar yapılması sağlanarak toplumsal gelişim desteklenecektir.
Programın Prensipleri
- Toplumsal hayata dahil olmayı engelleyen sosyal ve çevresel etmenleri inceler.
- İnterdisipliner eğitim: farklı disiplinleri engellilik alanında bir araya getirir.
- Engelli bireyin ve ailesinin bakış açılarına önem verir, aile bireylerine yönelik araştırma ve çalışmalar yapar.
- Coğrafi, kültürel ve tarihsel boyutları inceler.
- Yerel çözümlere ve kültürel farklılıklara değer verir.
- Tıbbi girişimlerin önemini de kavrayarak, engelliliğin sosyal, kültürel, politik ve ekonomik etkilerini araştırır.
- Öğrencileri araştırma becerilerini, liderlik özelliklerini ve engellilik alanında savunuculuk yeteneklerini geliştirir.
- Kurs, konferans, dergi, web sitesi ve binalarda ulaşılabilir olmalıdır.
Kimler Başvurabilir?
Yurt İçi Başvuru
A) Mezuniyet Koşulu:
· Yüksek Lisans programlarına başvuru yapabilmek için adayların en az bir lisans derecesine sahip olması ya da öğrenimlerinin son yarı yılında olmaları gerekir
· Yüksek Lisans Programlarına (tezli) başvuracak adayların lisans not ortalamalarının (AGNO / CGPA) en az 100 üzerinden 60 olması gerekir. (Sağlık Bilimleri Enstitüsü hariç)
C) Yabancı Dil Koşulu:
Enstitü Adı | YDS veya Eşdeğeri Sınav için Taban Puanlar
| |
| Yüksek Lisans | Doktora/Sanatta Yeterlik |
Sosyal Bilimler Enstitüsü * | 50 | 55 |
Not: İbraz edilen Yabancı Dil Sınavlarından geçerlilik süresi belirtilmeyen KPDS, ÜDS, YDS ve e-YDS sınav sonuçlarının sınav tarihinden itibaren geçerlilik süresi 5 yıldır.
Not: YÖKDİL: Yükseköğretim Kurumları Yabancı Dil Sınavı geçerlidir.
D)Yatay Geçiş Koşulu: Yatay geçiş kontenjanlarına, bir diğer enstitünün aynı düzeydeki eşdeğer lisansüstü programında en az bir yarıyılını tamamlamış bulunan, almış olduğu derslerin tamamını başarmış olan öğrenciler başvurabilir. Tezli ve tezsiz yüksek lisans programlarında normal öğrenim süresinin son bir yarıyılında, doktora/sanatta yeterlik programlarında ise normal öğrenim süresinin son iki yarıyılında yatay geçiş yapılmaz Yatay Geçiş Kontenjanlarının değerlendirmesinde; İstanbul Üniversitesi Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin 13’üncü maddesinde belirtilen hükümler uygulanır.
Yurt Dışı Başvuru
A) Mezuniyet Koşulu:
· Yüksek Lisans programlarına başvuru yapabilmek için adayların en az bir lisans derecesine sahip olması gerekir
B) Yabancı Dil Koşulu: Bu Kontenjan için başvuran adaylardan Yabancı Dil Sınavı istenmemektedir.
C) Yatay Geçiş Koşulu: Yatay geçiş kontenjanlarına, bir diğer enstitünün aynı düzeydeki eşdeğer lisansüstü programında en az bir yarıyılını tamamlamış bulunan, almış olduğu derslerin tamamını başarmış olan öğrenciler başvurabilir. Tezli ve tezsiz yüksek lisans programlarında normal öğrenim süresinin son bir yarıyılında, doktora/sanatta yeterlik programlarında ise normal öğrenim süresinin son iki yarıyılında yatay geçiş yapılmaz. Yatay Geçiş Kontenjanlarının değerlendirmesinde; İstanbul Üniversitesi Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin 13’üncü maddesinde belirtilen hükümler uygulanır.
IV. DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ:
Değerlendirme ölçütleri Yurt İçi
Tezli yüksek lisans programlarına giriş notunun belirlenmesinde;
· ALES veya eşdeğeri sınav notunun, anasanat dalları programlarında ise sanatta yetenek sınavı notunun
% 50’si,
· Lisans not ortalaması veya yedinci yarıyılı not ortalaması (mezun olmayanlar için)
% 10’u,
· Mülâkat puanının % 30’u · Yabancı dil notunun % 10’u toplanır.
Tezli yüksek lisans programlarına kabul edilebilmek için giriş notunun en az 65 olması gerekir.
Değerlendirme ölçütleri Yurt dışı
Lisansüstü programlara giriş notunun belirlenmesinde;
Yüksek lisans programlarına girişte; lisans not ortalamasının tamamı;
Yüksek lisans yapmadan kabul edilenler için ise; lisans not ortalamasının tamamı değerlendirmeye alınır.
Adaylar mezuniyet notlara göre, en yüksek nottan başlamak üzere sıralanır ve kontenjan dâhilinde programlara kabul edilir. Eşit mezuniyet notuna sahip olan adaylar arasında önceliğin belirlenmesinde mezuniyet tarihi yeni olan aday, eşitliğin devam etmesi halinde ise başvuru tarihi önce olan aday tercih edilir.
Yatay Geçiş Kontenjanlarının değerlendirmesinde; İstanbul Üniversitesi Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin 13’üncü maddesinde belirtilen hükümler uygulanır.
Başvuru, Sınav, Mülakat ve Kesin Kayıt Tarihleri:
| |||
Doktora/Tezli/Tezsiz Yüksek Lisans Programları İçin TÜM ENSTİTÜLER (Sosyal Bilimler, Sağlık Bilimleri, Fen Bilimleri, Eğitim Bilimleri, Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüleri) | |||
Yüksek Lisans ve Doktora/Sanatta Yeterlik Adayları İçin Başvuru Dönemi | | ||
Yüksek Lisans Adayları İçin Yabancı Dil Sınav Tarihi | YOK | ||
Yüksek Lisans Adayları İçin Yabancı Dil Sınav Sonuçlarının İlan Tarihi | YOK | ||
Mülakat Dönemi | | ||
Mülakat Sonuçlarının Enstitüye Teslim Tarihi | | ||
Değerlendirme Sonuçlarının İlanı | | ||
Kesin Kayıt Dönemi |
1- ) Genel ve Yurtdışı Kontenjanına başvurular sadece online olarak yapılacak olup, online başvuru sırasında doldurulan bilgiler adayın beyanı olarak kabul edilecektir.
2- )Başvuran adayların, mülakat esnasında başvuru esnasında beyan etmiş oldukları lisans / yüksek lisans not ortalamalarını gösteren mezuniyet “transkriptlerini” (basılı ve onaylı), mezun olmayanların ise online başvuru esnasında sisteme girdikleri 7. Dönem not ortalamasını gösteren “transkriptlerini” mülakat esnasında ve kesin kayıt sırasında yanlarında bulundurmaları zorunludur.
3- ) Yatay geçiş kontenjanlarına online başvuru yapılmayacak olup, başvuru doğrudan ilgili Enstitü Müdürlüğü’ne yapılacaktır.
Yatay geçiş kontenjanı başvurusu için gerekli belgeler:
a) Adayların kayıtlı oldukları Enstitü’den aldıkları hangi aşamada olduklarını belirtir yeni tarihli öğrenim durum belgesinin onaylı sureti,
b) Not durum belgesi (transkript) onaylı sureti,
c) ALES veya eşdeğeri sınav sonuç belgesinin internet çıktısı,
d) YDS veya eşdeğeri sınav sonuç belgesinin internet çıktısı.
4- ) Online başvuru işlemlerinde istenilen bilgiler adayın beyanı olacağından, girilen bilgiler kaydedildikten sonra değiştirilemez.
NOT*: Gerçeğe aykırı/yanlış beyanda bulunanlar ile belgelerinde noksanlık veya tahrifat olanların kesin kayıtları yapılmaz, kesin kayıtları yapılmış olsa bile kayıtları iptal edilir.
NOT*: 2017-2018 kontenjan tablolarında belirtilen özel koşullar dikkate alınarak başvuruların yapılması gerekmektedir. Özel koşullara uygun olarak başvurmayan adaylar mülakata alınmayacak ve başvuruları iptal edilecektir.
Kesin kayıt yaptırmaya hak kazanan adaylar, aşağıda yazılı belgeleri ilân edilen süre içinde ilgili Enstitü Müdürlüğüne şahsen teslim etmek zorundadır:
1-) Yüksek Lisans programlarına kayıt için lisans diploması veya mezuniyet belgesinin, Doktora programlarına başvuru için yüksek lisans diploması veya yüksek lisans mezuniyet belgesinin noter ya da ilgili yükseköğretim kurumundan onaylı sureti. (1 adet)
Yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olan adaylar diploma ya da mezuniyet belgelerini Türkçe tercümesiyle birlikte ibraz etmek zorundadır.(1 adet) | |
Yurt dışındaki Yükseköğretim kurumlarından mezun olan yabancı uyruklu adaylar ve aynı durumdaki Türk vatandaşlarının denklik belgesi dışında diğer koşulları uygun bulunarak kaydedilme durumunda olanların lisans ya da yüksek lisans eğitimlerinin uygun olup olmadığı, daha önce öğrenim gördükleri kurumların tanınıp tanınmadığı konularında Yükseköğretim Kurulundan (YÖK) uygun görüş alınmak suretiyle eğitim kabulleri sağlanabilecektir. (Yabancı ülkelerdeki Tıp, Eczacılık veya Diş Hekimliği Fakültelerinin birinden mezun olanlardan YÖK tarafından düzenlenecek denklik belgesini almış olmaları ve başvuru sırasında ibraz edilmesi şarttır.) 2-) Lisans ve yüksek lisans öğrenimi boyunca alınan bütün derslerin başarı notlarını ve mezuniyet not ortalamasını gösteren not dökümü (transkript) belgelerinin noter onaylı ya da ilgili yükseköğretim kurumundan onaylı sureti. (1 adet) Yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olan adaylar transkript belgelerini Türkçe tercümesiyle birlikte ve not ortalamasını içerecek şekilde ibraz etmek zorundadır. (1 adet) Not: Başvuru sırasında 7. Dönem not ortalamasını gösteren “transkriptlerini” ile başvuru yapan adaylardan kesin kayıt hakkı kazananların Beyanlarının doğruluğunun kontrolü için kesin kayıt sırasında yanlarında bulundurmaları zorunludur. 3-) ALES belgesinin internet çıktısı veya eşdeğeri sınav sonuç belgesinin aslı veya noter tastikli süreti. 4-) YDS belgesinin internet çıktısı veya eşdeğeri sınav sonuç belgesinin aslı veya noter tastikli süreti. 5-) Son altı ay içinde, önden, adayı kolaylıkla tanıtabilecek şekilde çekilmiş 6 adet vesikalık fotoğraf (4,5x6 cm.). 6-) Yurtdışı kontenjanlarına başvuran Türk adaylardan yurtdışında ikâmet ettiklerine dair onaylı belge. (1 adet) 7-) Nüfus cüzdanının fotokopisi (yabancı uyruklular için ikametgâh tezkeresi fotokopisi ile Yabancı Uyruklu Numarasını gösterir belge.) 8-) Yabancı uyruklular için öğrenim vizeli pasaportun kimlik bilgilerini ve geçerlilik süresini gösteren sayfaların noter tasdikli Türkçe çevirisi (Geçerli oturma izni bulunduğunu belgeleyenlerden kayıt sırasındaÖğrenim Vizesi istenmeyecektir.) 9)İkametgâhı ile ilgili beyanı 10-) Erkek adayların askerlik şubelerinden alınacak yeni l tarihli Askerlik Durum Belgesinin aslı(yabancı uyruklu adaylardan istenmeyecektir.) 11-) Yabancı uyruklu adayların Türkiye Türkçesi bildiklerini gösterir “Türkçe Yeterlilik” belgesi veya onaylı sureti 12-) Öğrenci katkı payı/öğrenim ücretinin ödendiğine dair banka dekontu. (Ödemeler Öğrenci Otomasyon Sistemi’nden Referans Numarası alınarak Halk Bankası’na yapılmaktadır. Tezsiz Yüksek Lisans Programları için ilgili banka ve ücret bilgilerinin ilgili Enstitüden öğrenilmesi gerekmektedir.) (Yabancı uyruklu adaylar ile yurtdışında ikamet edip Yurtdışı Kontenjanından kayıt yaptıracak Türk adaylar öğrenim ücreti yatırmak zorundadır.) |
Mezun Olanların Çalışabileceği Alanlar
- Sivil toplum kuruluşları
- Sosyal hizmet kurumları
- Belediyeler
- Bakım, Rehabilitasyon ve Özel Eğitim Merkezleri
- Yaşlı ve Engelli Hizmetleri Müdürlüğü
- Üniversiteler
Engellilik Araştırmaları Tezli Yüksek Lisans program 4 adet zorunlu, 3 adet seçmeli ders, bir seminer dersi ve tez çalışmasından oluşur. Seminer ve tez çalışması kredisiz olup, başarılı ve başarısız olarak değerlendirilir.
Öğrenci ders alma aşamasında asgari olarak güz yarıyılı için 15 Kredi/30 AKTS ve bahar yarıyılı için 15 Kredi/30 AKTS değerinde ders almak zorundadır. Dersler tamamlandıktan sonra gerçekleştirilecek tez çalışması 60 AKTS olarak belirlenmiştir. Programdan mezun olacak öğrencinin tamamlaması gereken AKTS kredi toplamı 120 AKTS dir.
Aşağıda gösterilen dersler öğrencinin mezun olması için alması gereken krediler düşünülerek hazırlanmıştır. Her iki dönemde 2 adet zorunlu ders, bulunmaktadır. Seçmeli dersler arasından öğrenciler birinci dönem için 2 adet, ikinci dönem için 1 adet seçmeli ders seçebilir. İkinci dönemdeki Seminer dersi zorunlu olarak alınacaktır.
I. YARIYIL
Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Kredi | AKTS Kredisi |
1 | Engellilik Araştırmalarına Giriş | Z | 3 | 8 |
2 | Bilimsel Araştırma Teknikleri ve Yayın Etiği | Z | 3 | 6 |
3 | Türkiye’de Engellilerin Sosyoekonomik ve Demografik Özellikleri | S | 3 | 8 |
4 | Uluslararası Çalışma Normları ve Engelli İstihdamı | S | 3 | 8 |
5 | Sağlık, İşlevsellik ve Engellilik | S | 3 | 8 |
6 | Engellilik ve Kitle İletişim Araçları | S | 3 | 8 |
7 | Engellilik için Yardımcı Teknolojiler | S | 3 | 8 |
8 | Sosyal İnovasyon ve Sosyal Girişimcilik | S | 3 | 8 |
II. YARIYIL |
|
| ||
Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Kredi | AKTS Kredisi |
Sosyal Psikoloji | Z | 3 | 8 | |
Engelli Hakları | Z | 3 | 8 | |
Engelsiz ve Evrensel Tasarım | S | 3 | 8 | |
Engellilere Yönelik Sosyal Yardım ve Hizmetler | S | 3 | 8 | |
Refah Devleti, Sosyal Haklar ve Engellilere Yönelik Politikalar | S | 3 | 8 | |
Engellilik ve Spor | S | 3 | 8 | |
Seminer | Z | 6 |
- Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Resa Aydın (İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi)
Dersin İçeriği: Engellilik konusundaki temel kavramların incelenmesi, toplumsal yaşamda engelli bireylerin yaşadıkları sorunlar bu dersin ana konularıdır. Engellilik olgusu tarihsel ve kültürel bağlamda incelenecektir. İşlevsellik, Engellilik ve Sağlığın Uluslar arası Sınıflaması (ICF) engelliliğe bütüncül bakış açısı sağlayan önemli bir araçtır. Bu derste ICF kavramsal bir çerçeve olarak ele alınacak; sağlık, rehabilitasyon, eğitim, istihdam gibi alanlarda engelli bireylerle ilgili mevcut durum analizleri yapılacaktır. Farklı işlev bozukluğuna sahip bireylerin sorunları; öğrenme güçlüğü, görme, konuşma ve işitme, hareket zorluğu, davranış problemleri, süreğen hastalıklara bağlı işlev bozukluğu olan bireylerin durumları ele alınarak, engelli bireylerin yaşam kalitesini etkileyen tüm faktörler incelenecektir. Yaşam kalitesini yükseltecek çözümler geliştirilen yardımcı teknolojiler, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri, sosyal hizmetler, spor ve sanat etkileşimleri ve toplumsal hayata uyum ile ilgili tüm etmenler tartışılacaktır.
Dersin Adı: Engelli Hakları
Öğretim Üyesi: Doç. Dr. Kerem Giray (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi)
Dersin İçeriği: Hukuk eğitimi almamış araştırmacıların da programa kayıtlı olabilecekleri düşünülerek öncelikle hukukun temel kavramları üzerinde durulacaktır. Dersin esas muhtevasını ise engelliler hukukuna ilişkin ulusal mevzuat oluşturmaktadır. Dağınık şekilde, çeşitli kanunlarda yer alan engelli haklarına ilişkin özel hükümler belli bir sistematik içinde tasnif edilerek ders süresince incelenecektir. Keza Anayasa ile iç hukukun ayrılmaz bir parçası haline getirilen Uluslararası Sözleşmeler de dersin ayrılmaz konularından biridir. Bu kapsamda özellikle Engelli Haklarına ilişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi ile Avrupa Birliğinin engelli haklarına yönelik tüzük ve direktifleri incelenecektir.
Dersin Adı: Sağlık, İşlevsellik ve Engellilik
Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Aydan Oral (İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi)
Dersin İçeriği: Sağlık, işlevsellik ve engellilik dersi içeriği “Engellilik Araştırmaları Tezli Yüksek Lisans Programı” teması olan “engelliliğin yaşam deneyiminin bir parçası olarak tanımlanması’ ile uyumlu olarak ‘İşlevsellik, Engellilik ve Sağlığın Uluslararası Sınıflaması [International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF)’in tanımı, kapsamı, önemi ve kullanımını kapsayacaktır. Bu dersin sonunda öğrenciler: ICF’in işlevselliğe (fonksiyon) odaklanarak sağlık hakkında bütünsel bir portre sağladığını kavramış, ICF’in komponentleri olan vücut yapıları, vücut fonksiyonları, aktivite ve katılım ve çevresel faktörler arasındaki etkileşimi irdelemiş, ICF niteleyicilerini kullanmayı öğrenmiş, ICF’in engellilikle ilgili temel verilerin tüm dünyada geçerli olan ortak bir dille ortaya konulmasındaki önemini ve gereğini anlamış ve Dünya Engellilik Raporunun (2011) engellilikle ilgili araştırmalar için önerilerinde ICF’in yerini öğrenmiş olacaklardır. Bu ders engelliliğin tanımlanmasında ICF’i ön plana alarak ‘Dünya Sağlık Örgütü Engellilik için Aksiyon Planı’nda yer alan önerilere uygun çalışmalar yapılmasına da katkıda bulunacaktır.
Dersin Adı: Engellilik ve Kitle İletişim Araçları
Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Neşe Kars(İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi )
Dersin içeriği: Engelli bireylerin toplumda nasıl algılandığı, eşit yaşam koşulları hakları konusunda kitle iletişim araçlarında nasıl konu edildikleri, kitle iletişim araçlarında konu olarak engelli bireylerin nasıl yansıdığı, engelli günleri dışında yıl boyunca toplumsal yaşamın bir gerçeği ve toplumun özgür bireyleri olarak engelliye bakışın nasıl olduğu bu dersin temelini oluşturmaktadır. Saptanacak duruma göre, bunun değiştirilmesi için farkındalık çalışmalarının medya ürünlerine nasıl yansıtılacağının tartışılması, medya çalışanı engellilerin varlığının ve engelsizlere göre farkının araştırılması, tüm bunların çağdaş ve eşit haklara sahip toplum yaratmadaki öneminin vurgulanıp anlaşılması bu dersin kapsamını oluşturmaktadır.
Dersin Adı: Engelliler İçin Yardımcı Teknolojiler
Öğretim Üyesi: Y. Doç. Dr. Zerrin Ayvaz Reis (İstanbul Üniversitesi HAYEF /Enformatik Bölümü)
Dersin İçeriği: Engel durumuna göre engelli bireylerin yaşamlarını kolaylaştıran yardımcı teknolojilerin neler olduğu ve hangi alanlarda destek olmak üzere üretildikleri bilgisi ile bu teknolojik desteğin nasıl sağlıklı bir şekilde kullanılabileceği konusunda bilgi sağlamaktır.
Dersin Adı: Sosyal Psikoloji
Öğretim Üyesi: Doç. Dr. Yıldız Dilek Ertürk (İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi)
Dersin İçeriği: Sosyal Bilimlerdeki gelişmelerden önemli bir alanı oluşturan Sosyal Psikoloji, toplumsal gelişme–değişme etkileşimle doğrudan ilişkili olan iletişim bilimlerinin vazgeçilmez bir ilgi alanını oluşturmaktadır. Dersin kapsamı içinde, alan engellilik alanında bilgilendirici ve alan araştırmalarının yapılabileceği, iletişim becerilerini artırıcı, sosyal olguların aktarılması amaçlanmıştır. Sosyal Psikolojinin tarihsel gelişimi, konuları, yaklaşımı, yöntemleri, sosyal etki ve uyma davranışının incelenmesi, engelliliğe karşı tutumlar, tutum değiştirme, önyargı, iletişim ve propagandanın uygulamalı çerçevesinde tutumlar, toplumsal roller, statü, otorite, gruplar arası iletişim, kültür vb konular ele alınmaktadır. Sosyal ve kültürel ortamdaki bireylerin engellilikle ilgili tutum ve davranışın nedenlerinin ayırdına varabilir. Bireyin düşünce, duygu ve davranışlarının yaşamındaki önemini kavrayarak nedenleri açıklayabilir. Uyma ve ikna olma davranışının nedenlerini, sosyal grupların işleyişini ve sosyal çevrenin birey, bireyin çevre üzerindeki etkisinin yönünü tayin edebilir.
Dersin Adı: Bilimsel Araştırma Teknikleri
Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Ayşen Akkor Gül (İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi)
Dersin İçeriği: Bu derste “Bilimsel Araştırma Yöntemi” kullanılarak yapılacak bir çalışmada nelerin yapılması gerektiği, nasıl bir yol izleneceği, sorunsalın nasıl saptanacağı, amacın nasıl somutlaştırılacağı, araştırma için doğru yöntemin nasıl belirleneceği, test materyallerinin nasıl geliştirileceği, atıfların nasıl aktarılacağı ve bulguların tartışılıp nasıl sonuca ulaşılacağı gibi konular incelenecektir. Ayrıca Araştırma yöntembiliminin gelişimi ile ilgili çeşitli makalelerin çözümlenmesi yapılacaktır. Engellilikle ilgili yapılacak niteliksel ve niceliksel bilgi üretilecek araştırma planlarının nasıl yapılacağı aktarılacaktır.
Dersin Adı: Engelsiz ve Evrensel Tasarım
Öğretim Üyesi: Doç. Dr. Göksenin İnalhan (İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi)
Dersin İçeriği: Evrensel Tasarım ilkelerinin benimsenmesi ve bu yaklaşımla fiziki çevrelerin değerlendirilip, düzenlenmesi, yaşlılıkla ve engellikle ilgili bilgiler; sosyal, psikolojik ve demografik gerçekler, engel türleri (kişiye özel, mekana özel) ve engellilerin çeşitli mekansal gereksinimleri; engelli ve yaşlılar için gereken donanımlar; önemli ekipman (donanım), donatı ve yapı elemanı tasarımları; yaşlılar ve engellilere uygun konut ve bina tasarımı; çağdaş standartlar; şehirsel çevre elemanlarında gereken boyutlar ve tasarım ölçütleri konusunda bilgi edinmelerini sağlamaktır. Yaşlılar ve engellilerin inşa edilmiş çevrelerdeki hayatını kolaylaştıracak mimariyi ve şehirsel tasarımı tanımak, engellilerin ve yaşlıların toplumsal hayata katılabilmelerini sağlayacak sosyal şartlara dikkat çekmek, engellilerin toplumsal hayata katılabilen üretken bireyler olmalarına yardımcı şehirsel çevre şartlarını sağlamak, bütün insanlar için kaza tehlikelerini en aza indirecek şekilde sağlıklı çevre ve sosyal tasarım anlayışını benimsetme, engellilerin ve yaşlıların günlük hayatlarını kolaylaştıran araç, gereç, cihaz, donanım, nesnelerin mekanla uyumlu, uygun tasarımı üstünde durulmaktadır.
Dersin Adı: Engellilik ve Spor
Öğretim Üyesi: Doç. Dr. Banu Ataman Yancı (İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi)
Dersin İçeriği: Engelliler için sporun anlam ve önemi, engel türleri ve sınıflandırılmaları, sporun engelliler üzerindeki etkileri, engelliler için beden eğitimi ve sporla ilgili hukuki düzenlemeler ele alınacaktır. Engellilerde sporunun tarihçesi, gelişimi, kitlelere yayılması, günümüzde engelli spor organizasyonları ve engelli sporlarında kullanılan araç ve malzemeler, engelli sporlarındasınıflandırmalar incelenecektir. Özel eğitimde beden eğitimi ve spor uygulamalarının önemi bu dersin konularını oluşturmaktadır.,
Dersin Adı: Sosyal İnovasyon ve Sosyal Girişimcilik
Öğretim Üyesi: Doç. Dr. Zümrüt Ecevit Sarı (İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi)
Ders İçeriği: Sosyal İnovasyon ve Sosyal Girişimcilik; ekonomik, sosyal, siyasal, kültürel ve ekolojik sorunların yenilikçi kurum, süreç, politika ve uygulamalarla nasıl çözüme kavuşturulabileceğine ilişkin çalışmaları ele almaktadır. Bu ders kapsamında sosyal ekonomi alanı, sosyal sorunlarla mücadelenin önemi, küresel eğilimler ile dünyada ve Türkiye’deki koşulların değerlendirilecektir. Sosyal sorumluluk, kurumsal sosyal sorumluluk, sosyal sorumluluk teorileri incelenecektir. Sosyal inovasyon ve sosyal girişimcilik kavramı ve gelişimi, başarılar, başarısızlıklar, fırsatlar ve kısıtları, kamu politikaları ile ilişkileri aktarılacaktır. Sosyal inovasyon ve sosyal girişimlerle kar amacı gütmeyen kurumlar, sivil toplum kuruluşları ve geleneksel girişimlerle aralarındaki farkın anlaşılması sağlanacaktır. Sosyal inovasyon girişimlerinin desteklenmesini sağlayan kurumsal araçlar, ulusal ve uluslararası fonlara başvuru olanakları ve koşulları hakkında bilgi verilecektir. Sosyal inovasyonve girişim örnekleri üzerinde sosyal girişim geliştirme ve büyütme yolları incelenecektir. Sosyal girişimlerin karşı karşıya kaldıkları sorunlar ve çözüm yolları ele alınacaktır. Sosyal inovasyon yoluyla sosyal değişime personel katkısını sağlamak ve motive etmek için yapılması gerekenler aktarılacaktır. Engellilik çalışmalarına çözüm ve sürdürülebilirlik için sosyal inovasyon ve sosyal girişim bağlantısı kurulacaktır.
Dersin Adı: Engellilere Yönelik Sosyal Yardım ve Hizmetler
Öğretim Üyesi:
Dersin İçeriği: Ders, engellilik meselesini genel anlamda sosyal bilimler açısından özelde ise sosyal yardımlar ve sosyal hizmetler kapsamında ele almaktadır. Bu çerçeve öncelikle “engellilik” olgusunun ne anlama geldiği, geçmişten günümüze kadarki dönüşümler dikkate alınarak ortaya konacaktır. Sonrasında psikolojik, sosyolojik, ahlâkî, eğitimsel gibi sosyal bilimlerin çeşitli dinamikleri üzerinden engelliliği kavrama noktasında derinleşilecektir. Daha sonrasında, dünyada engellilere yönelik sosyal yardım ve hizmet yaklaşım ve uygulamalarının ne durumda olduğu ülke örneklikleri üzerinden değerlendirilecektir. En nihayetinde ise, merkezi yönetimin, yerel yönetimin, sivil toplum kuruluşlarının ve özel sektörün engellilere yönelik sosyal yardım ve hizmet aktörleri olarak neler yapmakta oldukları Türkiye ölçeğinde analiz edilecektir.
Tez Çalışmaları
Engellilik Araştırmaları Yüksek Lisans Programında tez yapacak öğrencilerden kendi mezun oldukları lisans alanında veya disiplinler arası bir alanda bir araştırma yapmaları istenir.. Tez danışmanı alana uygun olarak belirlenir veya disiplinler arası çalışmalarda farklı alanlardan öğretim üyeleri danışmanlık yapar.